Die leeujagbedryf het vanj aar wéreldwyd opskrifte gehaal nadat ‘n Amerikaner tot groot omstredenheid vir Cecil die Leeu in Zimbabwe geskiet het.
Op eie bodem het die dokumentér Blood Lions, die ton- ge laat klap. Hierin word daar gewys hoe leeus in haglike om- standighede leef en mishandel word. Ge- blikte leeujag lok ook groot konstema- sie uit, met meer as 1 000 leeus wat jaar- liks op hierdie wyse geskiet word.
Kenners is dit eens dat dit tyd is om die leeubedryf in or- de te kry. Daarom het die South African Predator Breeding Association (SAPBA) vir prof. Melville Saayman en sy span by TREES (Tourism Research in Economic Environs and Society) by die Noordwes-Universiteit se Potchefstroomkampus genader om na die waarde van die leeubedryf in Suid-Afrika te kyk.
Dié studie, wat meestal op die hoofteelare- as van Noordwes en die Vrystaat gefokus gaan wees, gaan ook kyk hoeveel leeus daar in die bedryf is, want syfers wissel tussen 4 000 en 6 000. “‘n Verbod op jag in Zimbabwe en die gepaardgaande verlies aan inkom- ste vir Zimbabwiers beteken dat sowat 2.3 miljoen kinders nou van die nodige hulpmiddele ontneem is. Dit beteken dat die on- derwyssektor daar- onder ly, dit beteken dat brood uit hul bor- de geneem word. Dit beteken dat 2.3 mil- joen kinders slegter daartoe af is en hul reeds lac lewensge- halte nog verswak het oor ‘n ondeurdag- te besluit deur die re- gering,” sé Saay- man. “Ons sien reeds dat stropery en werk- loosheid toeneem. Dit is nie ‘n gesonde situasie nie.”
Volgens Saayman het die Blood Lions dokumentér die be- dryf se prentjie iet- wat skeef getrek, maar ook daarin ge- slaag om die kollig op misdrywe, wat uitgewis moet word, te plaas.
“Blood Lions het ‘n slegte indruk oor die bedryf geskep en een van ons uitdagings gaan wees om dit reg te stel. Daar is ongewenste praktyke wat die hele bedryf skade aandoen. Dit kan egter slegs aan ‘n paar persone toegeskryf word, maar dit lei tog daartoe dat daar wanpersepsies oor die bedryf geskep word. Daar is een of twee vrot appels in die leeuhok.”
Saayman sé dat Suid-Afrika se leeupopulasie ver daarvan is om gevaarligte te laat flikker, maar meer kan gedoen word om leeus effektief te versprei en beter te benut.
“Ons gaan ook kyk waarheen gaan die oor- skot leeus, want daar moet gekyk word wat sal die beste vir die mark wees. Sommige van die leeus moet terug parke toe gaan en sommiges moet aan nuwe gebiede voorgestel word om die gene-poel te verbeter.
“Daar is verskeie moontlikhede wat die oorskot leeus betref. Hulle kan ‘n opvoedkun- dige doel dien, hulle kan ‘n groot rol in eko- toerisme speel, soos om met leeus te stap, en hulle kan na lande waar daar ‘n tekort is, uitgevoer word.